Σαν σήμερα, στις 7 Ιουλίου 1873, έφυγε από τη ζωή ένας άνθρωπος που τίμησε όσο λίγοι τον αγώνα για ελευθερία, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία στην Ελλάδα: ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης. Μια προσωπικότητα με σπάνια ηθική πυξίδα, βαθιά παιδεία και αλύγιστο φρόνημα, που υπηρέτησε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος όχι με φιλοδοξία, αλλά με αυταπάρνηση και ακεραιότητα.
Το όνομά του συνδέθηκε άρρηκτα με τη μεγάλη δίκη του Κολοκοτρώνη – αλλά το αληθινό του αποτύπωμα δεν περιορίζεται σε εκείνη τη στιγμή. Είναι η διαρκής υπενθύμιση ότι οι θεσμοί αποκτούν περιεχόμενο μόνο όταν πίσω τους στέκονται άνθρωποι με το θάρρος να πουν «όχι», όταν όλοι οι άλλοι σιωπούν.
Σήμερα, μέσα από το παρόν αφιέρωμα, θυμόμαστε τον Πολυζωΐδη όχι μόνο για όσα έκανε, αλλά κυρίως για όσα μας δίδαξε: ότι ο χαρακτήρας ενός έθνους χτίζεται από τις πράξεις εκείνων που αρνούνται να προδώσουν τη συνείδησή τους.
🏛️ Από το Μελένικο στην Ιστορία
Ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης γεννήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1802 στο Μελένικο της Μακεδονίας και έλαβε τις πρώτες του γνώσεις στις Σέρρες. Σπούδασε νομικά, πολιτική και φιλοσοφία σε κορυφαία πανεπιστήμια της Ευρώπης, αλλά με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 εγκατέλειψε τα πάντα για να προσφέρει στην πατρίδα.
Υπήρξε συνεργάτης του Μαυροκορδάτου, συμμετείχε ενεργά στη σύνταξη του πρώτου ελληνικού Συντάγματος και στη διπλωματική προώθηση της ελληνικής ανεξαρτησίας στις ευρωπαϊκές αυλές. Στο πλευρό του Μεσολογγίου, εργάστηκε ακούραστα για τη στήριξη του αγώνα – όχι στα πεδία της μάχης, αλλά στα πεδία των ιδεών.
📰 Η δημοσιογραφία ως εργαλείο πολιτικής αλήθειας
Μετά την Επανάσταση, ο Πολυζωΐδης στράφηκε στη δημοσιογραφία. Ίδρυσε την εφημερίδα «Απόλλων», με έδρα την Ύδρα, και δεν δίστασε να ασκήσει έντονη κριτική στον Ιωάννη Καποδίστρια για την αυταρχικότητα της διακυβέρνησής του. Πίστευε ακράδαντα ότι η πολιτική πρέπει να ελέγχεται, να λογοδοτεί και να υπηρετεί τον πολίτη – όχι να τον φοβίζει.
⚖️ Ο δικαστής που είπε "όχι"
Το 1834, η Αντιβασιλεία διόρισε τον Πολυζωΐδη πρόεδρο του δικαστηρίου που θα δίκαζε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Δημήτριο Πλαπούτα για εσχάτη προδοσία. Η απόφαση ήταν προαποφασισμένη από το καθεστώς: ένοχοι, με την ποινή του θανάτου.
Όμως ο Πολυζωΐδης, μαζί με τον δικαστή Γεώργιο Τερτσέτη, αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη. Παρά τις αφόρητες πιέσεις, παρά την απειλή καθαίρεσης και φυλάκισης, ο Πολυζωΐδης απάντησε με τη φράση που πέρασε στην ιστορία:
«Το χέρι μου να κοπεί, παρά να υπογράψω άδικη απόφαση!»
Αντιστάθηκαν. Και η στάση τους αυτή έγινε το αιώνιο σύμβολο της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.
📚 Πολιτική, Παιδεία και το τέλος ενός τίμιου ανθρώπου
Με την ενηλικίωση του Όθωνα, αποκαταστάθηκε και διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, Υπουργός Παιδείας και Εσωτερικών, και ένας από τους βασικούς συντελεστές της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρέμεινε μέχρι τέλους ταπεινός, έντιμος, αφοσιωμένος.
Πέθανε στις 7 Ιουλίου 1873, σε ηλικία 71 ετών, φτωχός αλλά όρθιος.
🕊️ Επίλογος
Ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης δεν υπήρξε ήρωας με το σπαθί, αλλά με την πένα, τη σκέψη και την αδιάλλακτη προσήλωση στο δίκαιο. Το όνομά του ανήκει σε εκείνους που δεν λύγισαν όταν όλοι περίμεναν να υποκύψουν. Ανήκει στους λίγους που απέδειξαν πως η Ελλάδα δεν χτίζεται μόνο με μάχες, αλλά και με στάσεις ζωής.
Σήμερα, 151 χρόνια μετά τον θάνατό του, η μνήμη του είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Γιατί η Δικαιοσύνη δεν είναι έννοια – είναι πράξη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου