Τι τιμούμε σήμερα στην Εκκλησία – Η Κυριακή Ε΄ των Αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου

Πολλοί πιστοί εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή, χωρίς να γνωρίζουν πάντα τι ακριβώς τιμά η Εκκλησία ή ποιο είναι το περιεχόμενο της Θείας Λειτουργίας της ημέρας. Η σημερινή Κυριακή, η Ε΄ Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, είναι αφιερωμένη στη μνήμη των Αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, και φέρει ιδιαίτερη θεολογική και ιστορική σημασία.

Ποιοι ήταν οι Άγιοι Πατέρες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου;

Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος πραγματοποιήθηκε το 451 μ.Χ. στη Χαλκηδόνα, και συγκέντρωσε 630 θεοφόρους Πατέρες. Είχε ως κύριο στόχο την αντιμετώπιση των αιρέσεων που διαστρέβλωναν τη θεανθρωπότητα του Χριστού, και κυρίως την αίρεση του Μονοφυσιτισμού, που υποστήριζε ότι ο Χριστός έχει μία μόνο φύση (τη θεία).

Οι Πατέρες της Συνόδου διακήρυξαν το μεγάλο Χριστολογικό δόγμα: ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με δύο φύσεις ενωμένες "ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως και ἀχωρίστως". Αυτή η διατύπωση έθεσε τις βάσεις για την ορθή θεολογία της Εκκλησίας και τη σωτηρία του ανθρώπου.

Πώς τιμάται αυτή η Κυριακή λειτουργικά;

Η Εκκλησία κάθε χρόνο, την Κυριακή μεταξύ 13 και 19 Ιουλίου, τιμά συνολικά τους Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων, και ιδιαίτερα εκείνους της Δ΄ Οικουμενικής. Η τιμή αυτή εκφράζεται με ιδιαίτερα αναγνώσματα, ύμνους και τροπάρια στον Εσπερινό, στον Όρθρο και στη Θεία Λειτουργία.

Τι συμβαίνει σήμερα στη Λειτουργική Ζωή της Εκκλησίας

Εσπερινός (το βράδυ του Σαββάτου)

Ο Εσπερινός είναι η πρώτη ακολουθία της ημέρας, που τελείται το απόγευμα του Σαββάτου. Περιλαμβάνει:

• Ψαλμούς και τροπάρια που παρουσιάζουν το θεολογικό μήνυμα της εορτής.

• Το Απόστιχο και το Δοξαστικό αναφέρονται στους Αγίους Πατέρες και τη διδασκαλία τους.

• Ανάγνωση του Αναστασίμου Απολυτικίου και του Απολυτικίου των Πατέρων.

Όρθρος (πρωί Κυριακής)

Πρόκειται για την ακολουθία πριν από τη Θεία Λειτουργία. Περιλαμβάνει:

• Την Εξαποστειλάριο και τα Καθίσματα με θεολογικά νοήματα.

• Την Ανάγνωση του Ευαγγελίου του Όρθρου, που αυτή την Κυριακή είναι το ενδέκατο Ευαγγέλιο της Αναστάσεως.

• Ύμνοι που εξυμνούν τους Πατέρες ως στυλοβάτες της Πίστης και θεματοφύλακες της αλήθειας.

Θεία Λειτουργία (περίπου στις 8–10 π.μ.)

Στο αποκορύφωμα της λατρείας, τελείται η Θεία Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, όπου:

• Το Αποστολικό ανάγνωσμα είναι από την Προς Τίτον Επιστολή, όπου ο Απόστολος Παύλος μιλά για την υγιή διδασκαλία.

• Το Ευαγγέλιο είναι από τον Ματθαίο (7, 15–21) και προειδοποιεί για τους ψευδοπροφήτες, δίνοντας έτσι σαφή σύνδεση με την προάσπιση της πίστης από τους Πατέρες.

• Το Κοινωνικό (ύμνος κατά την μετάληψη) είναι συνήθως από το Ψαλτήριο, ανάλογα με την /εορτή.

Γιατί έχει σημασία να γνωρίζουμε τι τελείται;

Η συμμετοχή μας στις ακολουθίες δεν είναι απλή “παρουσία”. Είναι ένωση με τη ζώσα πίστη της Εκκλησίας. Κατανοώντας το τι και ποιον τιμάμε, αποκτά νόημα η παρουσία μας στο ναό. Δεν πάμε μόνο "για να ανάψουμε κερί", αλλά για να συμμετάσχουμε στο μυστήριο της πίστης, της Θείας Ευχαριστίας, της ζωντανής Παράδοσης.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας που τιμώνται σήμερα, δεν ήταν απλοί θεολόγοι. Ήταν άγιοι που βίωσαν το Χριστό, υπερασπίστηκαν την αλήθεια με θυσίες και παραμένουν οδηγοί μας στην πορεία προς τη σωτηρία.