🗓️ Σαν Σήμερα: 15 Ιουλίου 1974 – Το Πραξικόπημα στην Κύπρο που Οδήγησε στην Τραγωδία

Ένα άρθρο μνήμης και αυτοκριτικής για τη μέρα που σημάδεψε την Κύπρο και τον Ελληνισμό

📍 Το ξημέρωμα της καταστροφής

Στις 15 Ιουλίου 1974, η Κύπρος ξυπνά μέσα σε καπνούς και σφαίρες. Η χούντα των Αθηνών, μέσω της Εθνικής Φρουράς και της παραστρατιωτικής οργάνωσης ΕΟΚΑ Β’, οργανώνει και εκτελεί στρατιωτικό πραξικόπημα κατά του εκλεγμένου Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.

Το Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας γίνεται πεδίο μάχης. Τεθωρακισμένα εισβάλλουν, ενώ στρατιώτες επιχειρούν να δολοφονήσουν τον Μακάριο. Εκείνος, με δραματική απόδραση από τα ορεινά της Πιτσιλιάς, καταφεύγει τελικά σε βρετανικές βάσεις και σώζεται.

🧱 Η επιβολή του Νίκου Σαμψών

Με εντολή της ελληνικής χούντας, η εξουσία περνά στον Νίκο Σαμψών, δημοσιογράφο και στέλεχος της ΕΟΚΑ Β’. Η ανάληψη της εξουσίας από ένα πρόσωπο συνδεδεμένο με τη βία και τον αντικομμουνισμό επιβεβαιώνει ότι στόχος του πραξικοπήματος δεν ήταν απλώς η απομάκρυνση Μακαρίου, αλλά η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα (ένωση/ένωση μέσω επιβολής).

Η πράξη αυτή παραβιάζει το Σύνταγμα και τη διεθνή νομιμότητα, δημιουργώντας το πρόσχημα που η Τουρκία αναζητούσε επί χρόνια.

⚔️ Ο Αττίλας πλησιάζει

Η Τουρκία αντιδρά ακαριαία. Μέσα σε λίγες ημέρες, σχεδιάζεται και δρομολογείται η στρατιωτική επέμβαση. Στις 20 Ιουλίου 1974, οι τουρκικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη βόρεια Κύπρο. Ξεκινά η Επιχείρηση «Αττίλας», που οδηγεί στην κατάληψη του 37% του κυπριακού εδάφους.

Περισσότεροι από 200.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίζονται, ενώ χιλιάδες είναι οι νεκροί και αγνοούμενοι. Ο κυπριακός Ελληνισμός βιώνει την πιο βαθιά εθνική τραγωδία από το 1922.

🕯️ Η ιστορική σημασία και το πολιτικό τίμημα

Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου είναι σήμερα ομόφωνα καταδικασμένο από την ιστορία ως προδοτική ενέργεια. Η ίδια η χούντα των Αθηνών κατέρρευσε λίγες ημέρες μετά, με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέφει στην Αθήνα και να αναλαμβάνει την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στις 24 Ιουλίου 1974.

Η Κύπρος, ωστόσο, παρέμεινε διχοτομημένη, με τουρκικό στρατό κατοχής στο βόρειο τμήμα και διαρκή παραβίαση των διεθνών αποφάσεων και ψηφισμάτων του ΟΗΕ.

📌 Συμπέρασμα

Η 15η Ιουλίου δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός· είναι ένα τραύμα ανοιχτό, μια υπενθύμιση του πού μπορεί να οδηγήσει η εσωτερική διχόνοια, η εξάρτηση και η κατάχρηση εξουσίας.

Σήμερα, 51 χρόνια μετά, η μνήμη παραμένει ζωντανή – όχι για εκδίκηση, αλλά για συνειδητοποίηση, δικαιοσύνη και ειρήνη.