🇬🇷 Από τον «Έλληνα» στον «Ρωμαίο»: Η περιπέτεια μιας ταυτότητας

Η λέξη «Έλληνας» σήμερα είναι πηγή υπερηφάνειας και εθνικής συνείδησης. Όμως στην ιστορική της διαδρομή άλλαξε νόημα πολλές φορές, φτάνοντας κάποτε να σημαίνει ακόμη και «ειδωλολάτρης».

🏺 Ομηρικές ρίζες: από το τοπικό στο πανελλήνιο

📜 Στα ομηρικά έπη (8ος αι. π.Χ.), «Ἕλληνες» ήταν μόνο μια μικρή φυλή της Θεσσαλίας, συνδεδεμένη με τον Αχιλλέα.
⚔️ Για όλους τους υπόλοιπους χρησιμοποιούνταν τα ονόματα: «Αχαιοί», «Δαναοί», «Αργείοι».

Μετά τους Περσικούς Πολέμους (5ος αι. π.Χ.), «Ἕλλην» = κοινή γλώσσα, θρησκεία, πολιτισμός. Αντίπαλος: ο «βάρβαρος».

🌍 Ελληνιστική εποχή: το άνοιγμα της έννοιας

Με τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου 🏹, το «ελληνικόν» εξαπλώνεται.
📖 Έλληνας μπορεί να θεωρηθεί και μη εθνοτικός Έλληνας, αρκεί να μετέχει στην παιδεία, τη γλώσσα και τον τρόπο ζωής.

🏛️ Ρωμαϊκή περίοδος: η διπλή ταυτότητα

Οι Ρωμαίοι τους λένε «Graeci» 🇮🇹, αλλά οι ίδιοι συνεχίζουν να λέγονται «Ἕλληνες».
📚 Ο όρος συνδέεται όλο και περισσότερο με την παιδεία και τον πολιτισμό, ενώ η πολιτική εξουσία ανήκει στη Ρώμη.

✝️ Βυζάντιο: όταν ο «Έλληνας» έγινε «ειδωλολάτρης»

Με την επικράτηση του Χριστιανισμού ⛪, «Ἕλλην» = ειδωλολάτρης.
👑 Η Αυτοκρατορία μιλά για «Ρωμαίους» και «Χριστιανούς».
Δεν υπήρχε νομική απαγόρευση, αλλά η χρήση του όρου ήταν ύποπτη.

📚 Η επιστροφή του ονόματος

Από τον 11ο αιώνα και μετά, λόγιοι όπως ο Ψελλός και ο Χωνιάτης αρχίζουν να ξαναχρησιμοποιούν τον όρο με περηφάνια.
🌟 Ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός τονίζει την ελληνική ταυτότητα, δίνοντας ξανά στο όνομα την παλιά του αίγλη.

🕊️ Από την Άλωση στο ’21: το όνομα ως σημαία

Μετά το 1453 ⚔️, «Ρωμιός» και «Έλληνας» συνυπάρχουν.
📅 Το 1821, η λέξη «Έλληνας» γίνεται ξανά το επίσημο όνομα ενός έθνους που αναγεννιέται.

✨ Συμπέρασμα

Η λέξη «Έλληνας» είναι ένας καθρέφτης της ιστορίας μας:

• 🏺 από τοπική φυλή →
• 🌍 σε πολιτισμική ταυτότητα →
• ✝️ σε κατηγορία ειδωλολάτρη →
• 🇬🇷 σε σύμβολο ελευθερίας και υπερηφάνειας.