🕯️ 2 Αυγούστου 1934: Ημέρα που ο Χίτλερ έγινε Φύρερ

Ο θάνατος του Χίντενμπουργκ, η απόλυτη εξουσία και το αμφιλεγόμενο ενδεχόμενο δολοφονίας

✍️ Αφιέρωμα μνήμης και αναστοχασμού

🗓️ Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο

Στις 2 Αυγούστου 1934, ο πρόεδρος της Γερμανίας Πάουλ φον Χίντενμπουργκ πεθαίνει σε ηλικία 86 ετών, στο κτήμα του στο Νόιτεντεκ. Ήταν ο τελευταίος κρίκος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που προσπαθούσε να συγκρατήσει τον κατήφορο προς τον ολοκληρωτισμό. Ο θάνατός του άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για τον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος, μέσα σε λίγες ώρες, προχωρά σε μια θεσμική συγχώνευση εξουσιών άνευ προηγουμένου.

🔗 Από Καγκελάριος, γίνεται Führer und Reichskanzler – Φύρερ και Καγκελάριος του Ράιχ. Ο στρατός, πλέον, ορκίζεται πίστη όχι στο Σύνταγμα, αλλά στο πρόσωπό του. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, de facto, παύει να υπάρχει.

⚙️ Η Gleichschaltung και η ολοκλήρωση του εφιάλτη

Η διαδικασία της Gleichschaltung (Ευθυγράμμιση), η οποία είχε ξεκινήσει ήδη από το 1933, ολοκληρώνεται με τον πιο απόλυτο τρόπο. Κόμματα, συνδικάτα, ελευθεροτυπία, ανεξάρτητες αρχές – όλα έχουν ήδη καταλυθεί. Με τον Χίντενμπουργκ εκτός σκηνής, ο Χίτλερ συγκεντρώνει την απόλυτη εξουσία χωρίς αντίπαλο.

📜 Στις 19 Αυγούστου 1934, διεξάγεται ένα δημοψήφισμα-παρωδία, με το οποίο ο γερμανικός λαός καλείται να εγκρίνει τη συγχώνευση των αξιωμάτων. Το καθεστώς ισχυρίζεται ότι πάνω από 89% ψήφισαν υπέρ – ένα ποσοστό που αντανακλά περισσότερο την πίεση και τον φόβο, παρά τη δημοκρατική βούληση.

⚖️ Το σκοτεινό ερώτημα: Πέθανε ή... βοήθησαν να πεθάνει;

Από την ίδια εκείνη ημέρα – και με αυξανόμενο ενδιαφέρον στις μεταπολεμικές δεκαετίες – τέθηκε το ερώτημα αν ο Πάουλ φον Χίντενμπουργκ πέθανε από φυσικά αίτια ή αν δολοφονήθηκε για να διευκολυνθεί η αναρρίχηση του Χίτλερ στην απόλυτη εξουσία.

✅ Τι υποστηρίζει η θεωρία περί δολοφονίας:

• Ο Χίντενμπουργκ ήταν αντίθετος με την πλήρη συγκέντρωση εξουσιών στον Χίτλερ. Παρά το ότι τον είχε διορίσει Καγκελάριο το 1933, τον θεωρούσε "απαράδεκτο δημαγωγό".

• Ενώ βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, οι κινήσεις του περιβάλλοντός του ελέγχονταν από φιλοναζιστικά στελέχη.

• Το σώμα του τάφηκε γρήγορα και δεν έγινε πλήρης ιατροδικαστικός έλεγχος.

• Ο Χίτλερ είχε από πριν ετοιμάσει τα διατάγματα για τη συγχώνευση των αξιωμάτων, γεγονός που ενισχύει την ιδέα της προμελέτης.

❌ Τι λέει η επίσημη ιστοριογραφία:

• Ο Χίντενμπουργκ έπασχε από βαριά καρδιακή και πνευμονική ανεπάρκεια. Από τα τέλη του 1933 ήταν ημικατάκοιτος.

• Το ιατρικό προσωπικό του είχε ανακοινώσει σταδιακή επιδείνωση της υγείας του. Υπάρχουν επαρκή στοιχεία φυσικού τέλους.

• Δεν εντοπίστηκε κανένα στοιχείο δηλητηρίασης ή βίαιης ενέργειας, ούτε κατατέθηκε τέτοιος ισχυρισμός από συνεργάτες ή συγγενείς του.

📚 Η πλειοψηφία των ιστορικών θεωρεί τη θεωρία της δολοφονίας απίθανη, αλλά όχι αδύνατη – περισσότερο προϊόν ιστορικού σκεπτικισμού και λιγότερο τεκμηριωμένη υπόνοια.

🕯️ Ένα τέλος, μια αρχή: το τίμημα της αδράνειας

Ο θάνατος του Χίντενμπουργκ, είτε φυσικός είτε με ανθρώπινη παρέμβαση, αποτέλεσε την τελευταία πράξη ενός συνταγματικού δράματος. Η αδυναμία των δημοκρατικών θεσμών, η υποτίμηση της δημαγωγίας, η ανοχή στον φασισμό στο όνομα της "τάξης", έφεραν στον κόσμο τον Χίτλερ και τα εγκλήματά του.

🎗️ Αυτή η μέρα δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός. Είναι υπενθύμιση του πώς ο αυταρχισμός γεννιέται όχι μόνο από τη βία, αλλά και από τη σιωπή.

📌 Επίλογος: Το "αν" και το "πότε" δεν αλλάζουν το "γιατί"

Είτε ο Πάουλ φον Χίντενμπουργκ πέθανε μόνος του, είτε «τον βοήθησαν», το βέβαιο είναι πως το καθεστώς Χίτλερ ήταν έτοιμο να καταπιεί κάθε εμπόδιο. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι το "πώς" πέθανε, αλλά πώς φτάσαμε στο σημείο που ο θάνατός του θεωρούνταν λύση – όχι πρόβλημα.

👉 Η 2α Αυγούστου 1934 δεν είναι μια απλή επέτειος. Είναι προειδοποίηση.