Η τραγωδία στο Μάτι

104 νεκροί, μία χώρα σε σοκ, και μια Δικαιοσύνη που ακόμη αμφισβητείται

Στις 23 Ιουλίου 2018, μια από τις πιο φονικές πυρκαγιές στην ευρωπαϊκή ιστορία σάρωσε το παραθαλάσσιο Μάτι Αττικής, αφήνοντας πίσω της 104 νεκρούς, δεκάδες τραυματίες και μια κοινωνία βυθισμένη στο πένθος. Επτά χρόνια μετά, τα τραύματα παραμένουν ανοιχτά. Οι οικογένειες των θυμάτων μιλούν για ανολοκλήρωτη δικαίωση, ενώ η ίδια η Πολιτεία εξακολουθεί να δίνει εξετάσεις.

Η αρχή του κακού

Το μεσημέρι της Δευτέρας, 23 Ιουλίου 2018, μια πυρκαγιά που ξέσπασε κοντά στην Πεντέλη, πιθανότατα από ανεξέλεγκτη καύση κλαδιών, πήρε διαστάσεις ανεξέλεγκτες εξαιτίας ισχυρών ανέμων που ξεπερνούσαν τα 120 χλμ/ώρα. Μέσα σε λιγότερο από δύο ώρες, η φωτιά είχε φτάσει στο Μάτι, εγκλωβίζοντας κατοίκους και παραθεριστές. Πολλοί δεν πρόλαβαν να διαφύγουν. Άλλοι πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να βρουν καταφύγιο στη θάλασσα.

Η καταστροφή ήταν ολική: 104 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ανάμεσά τους βρέφη, ηλικιωμένοι και ολόκληρες οικογένειες. Εκατοντάδες τραυματίστηκαν, ενώ χιλιάδες σπίτια και δασικές εκτάσεις παραδόθηκαν στις φλόγες.

Το Πολεμικό Ναυτικό στην πρώτη γραμμή

Τις κρίσιμες ώρες που η φωτιά κατέβαινε προς τη θάλασσα, το Πολεμικό Ναυτικό κινητοποιήθηκε άμεσα. Η φρεγάτα «Έλλη», μαζί με άλλα πλοία του στόλου, έσπευσε να περισυλλέξει δεκάδες πολίτες που είχαν βρει σωτηρία μέσα στο νερό. Παράλληλα, ιδιωτικά σκάφη, αλιευτικά και λουόμενοι συμμετείχαν στην επιχείρηση διάσωσης, με συγκλονιστικές πράξεις αυτοθυσίας.

Χαρακτηριστική η ιστορία Αιγύπτιου ψαρά που έσωσε 48 ανθρώπους. Ο συντονισμός όμως, από πλευράς πολιτείας, ήταν τραγικά ανεπαρκής.

Η κρατική αποτυχία και το πολιτικό κόστος

Η διαχείριση της κρίσης προκάλεσε κατακραυγή. Ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος και μίλησε για τις ευθύνες των αυθαιρέτων στην τραγωδία. Ωστόσο, η αδυναμία εκκένωσης, η ανυπαρξία προειδοποίησης, η έλλειψη κεντρικού συντονισμού και η παντελής απουσία κρατικής μέριμνας εκείνες τις ώρες, έφεραν την κυβέρνηση σε δεινή θέση.

Οι εικόνες από καμένα πτώματα, αυτοκίνητα παγιδευμένα σε αδιέξοδους δρόμους και οικογένειες που κάηκαν αγκαλιασμένες στο οικόπεδο της «ντροπής», προκάλεσαν σοκ και οργή. Το Μάτι αναδείχθηκε σε σύμβολο του κρατικού μηχανισμού που καταρρέει μπροστά στην κρίση.

Η μακρά πορεία προς τη Δικαιοσύνη

Η πρώτη δίκη ξεκίνησε το 2023, με 21 κατηγορούμενους – μεταξύ αυτών αξιωματικοί της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τον Απρίλιο του 2024, πέντε κρίθηκαν ένοχοι για ανθρωποκτονία από αμέλεια και εμπρησμό. Παρά τις υψηλές πρωτόδικες ποινές, αυτές συγχωνεύθηκαν σε πενταετείς ποινές με δυνατότητα εξαγοράς – γεγονός που προκάλεσε την αγανάκτηση των συγγενών των θυμάτων.

Τον Ιούνιο του 2025, το Εφετείο επικύρωσε την ενοχή 10 ατόμων, επιβάλλοντας ποινές κυρίως πλημμεληματικού χαρακτήρα. Η δικαστική απόφαση θεωρήθηκε από πολλούς επιεικής, χωρίς ουσιαστική απονομή ευθυνών για μια τραγωδία τέτοιου μεγέθους.

Όπως δήλωσε η Πρόεδρος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων:
«Επτά χρόνια μετά, ζούμε κάθε μέρα με τον πόνο και την απώλεια. Δεν θέλουμε εκδίκηση – ζητάμε δικαίωση».

Σήμερα: μια πληγή που δεν επουλώθηκε

Το Μάτι του 2025 είναι μια περιοχή που προσπαθεί να ξαναβρεί ρυθμό ζωής. Όμως η απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπλασης, οι πολεοδομικές εκκρεμότητες και η μνήμη της καταστροφής, κρατούν ζωντανή τη συλλογική τραυματική εμπειρία.

Η τραγωδία στο Μάτι δεν ήταν απλώς μια φυσική καταστροφή. Ήταν το αποκορύφωμα δεκαετιών αυθαιρεσίας, ατιμωρησίας και διοικητικής αδράνειας. Και παραμένει, ακόμη και σήμερα, μια υπενθύμιση ότι η πρόληψη, η λογοδοσία και ο σεβασμός στη ζωή δεν είναι πολυτέλειες — είναι υποχρεώσεις.