Ένα απόγευμα στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα

 

Όπως ήμουν στο Μοριά μετά τον Κυβερνήτη ήθελα να πάω εκεί που οι Έλληνες κατάλαβαν πως ο Ιμπραήμ δεν είναι ανίκητος... Στο Μανιάκι. Εκεί βρήκα και τον Παπαφλέσσα, να κοιτάζει την Ελλάδα αγόροχος και περήφανος, που με τον θάνατο τον λόγο του όρισε την ημερομηνία του ξεσηκωμού...

Πάτερ Γρηγόριε, πες μας για τα πρώτα σου χρόνια. Πού γεννήθηκες;

Γεννήθηκα στο Πολιανό της Μεσσηνίας, μέσα στα βουνά. Από μικρός ήμουν ανυπότακτος, πεισματάρης και δεν άντεχα το άδικο. Η φλόγα της λευτεριάς έκαιγε στην ψυχή μου απ’ τα παιδικά μου χρόνια.

Τι ρόλο έπαιξε η Εκκλησία στη ζωή σου;
Ήταν το καταφύγιό μου. Εκεί έμαθα γράμματα και νόμο Θεού. Αλλά ποτέ δεν έκλεισα τα μάτια μου στον πόνο του Γένους. Έβλεπα πως η αληθινή πίστη οδηγεί και στη θυσία για την πατρίδα.

Πώς μπήκες στη Φιλική Εταιρεία;
Όταν βρέθηκα στην Πόλη, γνώρισα εκείνους τους γενναίους που ετοίμαζαν την Επανάσταση. Όταν κατάλαβα τον σκοπό τους, τους έδωσα την καρδιά μου. Ορκίστηκα στο σκοτάδι, μα έβλεπα το φως να πλησιάζει.

Κάποιοι λένε πως είπες ψέματα για την ημερομηνία της Επανάστασης.
Είπα ό,τι έπρεπε για να ανάψει η φωτιά. Αν έπρεπε να πω πως η Επανάσταση είχε ήδη αποφασιστεί, το έκανα για να σηκωθούν οι Έλληνες. Το ψέμα που ξυπνά λαό, είναι πιο αληθινό κι απ' την αλήθεια.

Πώς έβλεπες τον Κολοκοτρώνη;
Ήταν λιοντάρι. Ο καλύτερος στρατηγός μας. Τον σεβόμουν, ακόμα κι όταν διαφωνούσαμε. Μαζί του στεκόταν ο Μοριάς ολόκληρος.

Τσακωθήκατε ποτέ;
Ναι. Εκείνος πίστευε στη δύναμη του όπλου, εγώ ήθελα και πολιτική οργάνωση. Αλλά και οι δύο για την Ελλάδα παλεύαμε. Το έθνος πάνω απ’ όλα.

Πώς ήταν να γίνεις Υπουργός εν μέσω πολέμου;
Πολύ δύσκολο. Οι πολεμιστές θέλουν μάχη, οι άμαχοι θέλουν τάξη. Έπρεπε να κρατήσω την ισορροπία. Δεν πολεμάς μόνο με τουφέκια, χρειάζεται και διοίκηση.

Έκανες λάθη εκείνη την περίοδο;
Αναμφίβολα. Ποιος άνθρωπος δεν κάνει; Ίσως έγινα αυστηρός. Μα όλα έγιναν για να κρατηθεί η Επανάσταση ζωντανή.

Μίλησέ μας για τα Δερβενάκια.
Εκεί γράφτηκε δόξα. Ο Κολοκοτρώνης τους παγίδεψε στα στενά, και ολόκληρο το στράτευμα του Δράμαλη καταστράφηκε. Ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη.

Εσύ ήσουν εκεί;
Ήμουν κοντά. Αλλά αυτή η μάχη ανήκει στον Γέρο και στους Μανιάτες, τους Ρουμελιώτες, σε όσους δεν λύγισαν.

Και στο Μανιάκι; Γιατί έμεινες;
Γιατί έπρεπε να πεθάνω για αυτά που πίστευα. Δεν ήμουν μόνο ρήτορας. Αν κήρυξα την Επανάσταση, έπρεπε και να τη σφραγίσω με αίμα. Ήθελα ο λαός να πάρει θάρρος, να μην σκύψει στον Ιμπραήμ.

Φοβήθηκες εκείνη την ώρα;
Όχι. Μόνο λύπησα την πατρίδα, γιατί ήξερα ότι χανόμουν. Αλλά είπα: «Αν είναι να χαθώ για να ζήσει η Ελλάδα, ευχαρίστως.»

Πώς βλέπεις τη σημερινή Ελλάδα;
Μεγάλωσε, άλλαξε, πολιτίστηκε. Μα ξέχασε. Έχασε την ψυχή της. Τρέχει πίσω απ’ τους ξένους, κι όχι πίσω από την καρδιά της.

Οι νέοι θυμούνται την Επανάσταση;
Λίγοι. Οι πολλοί νομίζουν πως η λευτεριά ήρθε απ’ το πουθενά. Δεν ξέρουν ποιοι κάηκαν, ποιοι σφάχτηκαν, ποιοι θυσιάστηκαν. Κι όταν ξεχνάς, γίνεσαι δούλος.

Ποιος φταίει γι’ αυτό;
Η Παιδεία. Δεν μαθαίνει στα παιδιά να πονούν αυτόν τον τόπο. Να τον νιώθουν δικό τους.

Τι θα έλεγες στον σημερινό Πρωθυπουργό;
Αναρωτήσου: αν ζούσες το ’21, πού θα ήσουν; Στο άλογο με καριοφίλι ή στο παλάτι με γραβάτα;

Πώς βλέπεις την πολιτική ηγεσία σήμερα;
Πολλοί είναι υπάλληλοι, όχι ηγέτες. Δουλεύουν για ξένους, όχι για το Γένος. Δεν τους εμπιστεύομαι.

Τι γνώμη έχεις για τα κόμματα;
Διχάζουν τον λαό. Τον κάνουν κομμάτια. Έπρεπε να υπάρχει μόνο ένα κόμμα: το Ελληνικό.

Πώς βλέπεις τη νεολαία;
Έχει φλόγα, αλλά την πνίγουν. Πρέπει να μάθει την ιστορία της, τις ρίζες της. Χωρίς ρίζες, το δέντρο ξεραίνεται.

Θα έβγαινες σε διαδήλωση σήμερα;
Ναι! Θα φώναζα πάλι: «Σηκωθείτε! Έρχεται μπόρα!» Δεν αλλάζει η ψυχή μου.

Θα πέθαινες ξανά;
Αν ήταν για την πατρίδα, ναι. Χωρίς δεύτερη σκέψη.

Τι αγαπάς περισσότερο στην Ελλάδα;
Το φως της. Την περηφάνια της. Το δάκρυ της μάνας που αποχαιρετά τον γιο της στον πόλεμο.

Θα ’ρθουν καλύτερες μέρες;
Αν ξυπνήσουμε, ναι. Αν μείνουμε όπως είμαστε, όχι.

Εμπιστεύεσαι τη σημερινή Βουλή;
Όχι. Πολλοί μοιάζουν με γραφιάδες του Σουλτάνου. Λείπει η καρδιά.

Πιστεύεις στην Ενωμένη Ευρώπη;
Αν σέβεται τα έθνη και τον άνθρωπο, ναι. Αν είναι μόνο οικονομία, όχι.

Τι θα έλεγες σ’ ένα 15χρονο σήμερα;
Μάθε ποιος είσαι. Δεν είσαι μόνο καταναλωτής· είσαι Έλληνας. Μην ντρέπεσαι γι’ αυτό.

Ποιον ήρωα θα ύμνουσες πιο πολύ;
Τον ανώνυμο· εκείνον που έπεσε και κανείς δεν έγραψε τ’ όνομά του. Μα έσωσε την πατρίδα.

Ποιον εχθρό φοβήθηκες περισσότερο;
Τον φόβο και την αδιαφορία. Αυτά σκοτώνουν έθνη χωρίς να ρίξουν σφαίρα.

Αν ξαναγεννιόσουν, θα ήσουν πάλι Παπαφλέσσας;
Ναι. Και θα έπεφτα ξανά στο Μανιάκι. Χίλιες φορές.

Με μία λέξη, τι είναι για σένα η Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι ανάσταση. Από χώμα και αίμα, φως και θυσία.