Μια διπλή τρομοκρατική επίθεση που στοίχισε τη ζωή σε 77 ανθρώπους – κυρίως εφήβους – και αποκάλυψε το πρόσωπο της ακροδεξιάς βίας στην καρδιά της Ευρώπης.
Ήταν Παρασκευή, 22 Ιουλίου 2011, όταν η Νορβηγία – μία από τις πιο ειρηνικές χώρες στον κόσμο – βρέθηκε αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη τραγωδία στη μεταπολεμική της ιστορία. Μέσα σε λιγότερες από δύο ώρες, ένας και μόνο άνδρας κατάφερε να σκορπίσει τον θάνατο, το σοκ και τη θλίψη, αφήνοντας πίσω του 77 νεκρούς και μια κοινωνία τραυματισμένη για πάντα.
Το πρώτο χτύπημα: Η έκρηξη στο Όσλο
Στις 15:25, τοπική ώρα, μια ισχυρή έκρηξη συγκλόνισε το κυβερνητικό τετράγωνο της πρωτεύουσας, Όσλο. Μια παγιδευμένη βόμβα, τοποθετημένη σε βαν, εξερράγη έξω από το γραφείο του Πρωθυπουργού Γιενς Στόλτενμπεργκ, καταστρέφοντας κτίρια και παρασύροντας στο θάνατο 8 ανθρώπους, ενώ τραυμάτισε περισσότερους από 200.
Αρχικά, οι αρχές υποψιάστηκαν ισλαμιστική τρομοκρατία. Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε.
Η σφαγή στο Ούτογια
Λιγότερο από δύο ώρες αργότερα, ο δράστης – ντυμένος αστυνομικός – επιβιβάζεται σε φέριμποτ με προορισμό το νησί Ούτογια, όπου διεξαγόταν η ετήσια κατασκήνωση της νεολαίας του Εργατικού Κόμματος (AUF). Εκεί βρίσκονταν πάνω από 500 νέοι και νέες, οι περισσότεροι μαθητές και φοιτητές.
Όταν αποβιβάστηκε στο νησί, άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως. Η σφαγή κράτησε 72 λεπτά. Ο πανικός, οι κραυγές για βοήθεια και οι άσκοπες σφαίρες κατέγραψαν μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές στην ιστορία της Ευρώπης. Ο απολογισμός τραγικός: 69 νεκροί, στην πλειοψηφία τους έφηβοι. Ορισμένοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ καθώς προσπαθούσαν να κρυφτούν ή να κολυμπήσουν προς τη στεριά.
Ο δράστης: Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ
Ο 32χρονος Νορβηγός ακροδεξιός εξτρεμιστής, Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, συνελήφθη στο Ούτογια χωρίς να προβάλει αντίσταση. Όπως αποκαλύφθηκε, είχε οργανώσει την επίθεση για χρόνια, χρηματοδοτώντας μόνος του την προετοιμασία και γράφοντας ένα 1.500 σελίδων «μανιφέστο» με ρατσιστικό, αντιισλαμικό και αντιμαρξιστικό περιεχόμενο.
Κατά δήλωσή του, στόχος του ήταν να «σώσει την Ευρώπη από την ισλαμοποίηση» και να πλήξει τους «προδότες» που υποστήριζαν τη μετανάστευση και την πολυπολιτισμικότητα – δηλαδή την κυβέρνηση και το Εργατικό Κόμμα της Νορβηγίας.
Η δίκη και η καταδίκη
Το 2012, ο Μπρέιβικ κρίθηκε ένοχος για τρομοκρατία και μαζικές δολοφονίες και καταδικάστηκε σε 21 χρόνια φυλάκιση – τη μέγιστη ποινή που προβλέπει η νορβηγική νομοθεσία, με δυνατότητα επ’ αόριστον παράτασης. Μέχρι σήμερα, παραμένει στη φυλακή υπό αυστηρό καθεστώς απομόνωσης, χωρίς να έχει δείξει ίχνος μεταμέλειας.
Η Νορβηγία δεν εκδικείται
Αυτό που συγκλόνισε εξίσου τον κόσμο ήταν η αντίδραση της νορβηγικής κοινωνίας και πολιτείας. Ο τότε πρωθυπουργός Στόλτενμπεργκ, λίγες ώρες μετά τη σφαγή, δήλωνε:
«Η απάντησή μας στον τρόμο είναι περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη ανοιχτότητα και περισσότερη ανθρωπιά. Όχι λιγότερη.»
Η Νορβηγία δεν γύρισε στην τιμωρητική λογική. Δεν πέρασε νόμους αυστηρούς και δεν αγκάλιασε τη ρητορική του φόβου. Τίμησε τα θύματα με μνημεία, εκδηλώσεις και σιωπή. Και στάθηκε σταθερή στις αρχές της.
Κληρονομιά και προβληματισμός
Δεκατέσσερα χρόνια μετά, η 22α Ιουλίου έχει καθιερωθεί ως ημέρα εθνικής μνήμης. Το νησί Ούτογια φιλοξενεί πλέον εκπαιδευτικά προγράμματα για τη δημοκρατία, την ανεκτικότητα και τη μάχη κατά του εξτρεμισμού.
Το διπλό χτύπημα του Μπρέιβικ δεν ήταν μια πράξη παράνοιας. Ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα μίσους. Ένα τρομοκρατικό χτύπημα με πολιτικό στόχο, εμπνευσμένο από την ακροδεξιά ιδεολογία.
Η μνήμη των 77 θυμάτων μας υπενθυμίζει κάθε χρόνο ότι η βία δεν γεννιέται μόνο από φανατισμένους εκτός του «δυτικού κόσμου». Μπορεί να ξεπηδήσει μέσα από τις ίδιες τις κοινωνίες μας, όταν το μίσος και η ρητορική της υπεροχής μένουν χωρίς αντίλογο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου